Tôi và Thu gặp nhau khi cả hai vừa tốt nghiệp đại học. Cô ấy nhẹ nhàng, sâu sắc, còn tôi – một gã đàn ông bình thường, chỉ mong có được một mái ấm đơn sơ. Chúng tôi yêu nhau suốt 3 năm trước khi quyết định tiến tới hôn nhân. Ngày cưới, mẹ tôi không mấy vui. Bà luôn nghĩ Thu không “mắn con” bởi dù yêu nhau lâu vậy nhưng chưa từng một lần “dính bầu”.

Mẹ là người truyền thống, luôn xem trọng việc nối dõi tông đường. Tôi biết điều đó nhưng tin vào tình yêu và Thu – người con gái tôi chọn. Tuy nhiên, suốt 3 năm kết hôn, Thu vẫn không thể có con. Chúng tôi đã đi khắp các bệnh viện, thử đủ các phương pháp. Kết quả kiểm tra y tế cho thấy cả hai không ai có vấn đề gì nghiêm trọng, bác sĩ bảo “cứ kiên nhẫn, chuyện con cái đôi khi còn là chuyện duyên trời”.

Nhưng mẹ tôi thì không kiên nhẫn. Bà bắt đầu bóng gió, rồi thẳng thừng bảo tôi ly hôn. Tôi đã cãi lại nhiều lần. Thu biết, cô ấy âm thầm chịu đựng. Đã nhiều lần tôi về nhà thấy cô ngồi khóc trong bếp, hoặc lặng lẽ nhìn những đứa trẻ ngoài sân chơi từ ban công.

Một đêm mưa, khi tôi đi làm về muộn, bắt gặp mẹ đang lớn tiếng trách Thu. Tôi không còn sức để chống lại nữa. Áp lực, sự thất vọng, và những kỳ vọng không bao giờ nguôi của mẹ khiến tôi khuất phục.

Tôi ly hôn.

Thu không khóc, không níu kéo. Chỉ im lặng ký tên, dọn ra khỏi nhà với một vali nhỏ. Tôi tiễn cô ra cổng, cô quay đầu lại, nói rất khẽ:

– Em chỉ mong anh hạnh phúc. Và đừng hối hận.

Tôi cố gắng quên Thu, lao đầu vào công việc, để rồi vài tháng sau, quen Ly – người phụ nữ được mẹ tôi mai mối. Cô ấy đẹp, tháo vát, và rất biết chiều mẹ chồng. Chưa đầy một năm sau, Ly mang thai. Mẹ tôi vui như mở hội, còn tôi… có lẽ là nhẹ nhõm.

Con trai tôi ra đời, tôi đặt tên nó là Nam – với mong ước sau này nó mạnh mẽ, kiên cường.

Tôi toàn tâm lo cho gia đình mới, chưa từng liên lạc lại với Thu. Trong lòng tôi có chút gì đó trống vắng, nhưng tôi luôn dặn mình: lựa chọn đã đưa ra thì không được quay đầu.

Ba năm sau ngày cưới Ly, một sáng tôi đưa Nam đến trường mẫu giáo. Khi đang đứng trước cổng trường chờ cô giáo đón con, tôi bất giác dừng lại khi thấy một cậu bé đang chơi ở sân, nét mặt… quen thuộc đến mức khiến tôi nghẹn thở.

Đôi mắt ấy, sống mũi ấy – là của tôi. Không lẫn vào đâu được. Tôi nheo mắt, tim đập loạn. Cậu bé trạc tuổi Nam, tóc hơi xoăn, má lúm đồng tiền – một bản sao hoàn hảo thu nhỏ của tôi thời thơ ấu.

Tôi chợt thấy lạnh sống lưng.

Tôi tiến lại gần, cố giữ vẻ bình thường. Cậu bé đang vẽ nguệch ngoạc gì đó lên nền xi măng bằng phấn màu. Tôi ngồi xổm xuống:

– Cháu tên gì?

– Dạ, cháu tên là Phúc ạ.

– Phúc ngoan quá, ba con tên là gì?

Cậu bé cười hồn nhiên:

– Dạ, ba con tên Khải.

Tôi chết lặng.

Khải – là tên tôi.

Tôi không nhớ mình đã rời khỏi đó bằng cách nào. Đầu óc quay cuồng. Mồ hôi vã ra như tắm.

Buổi tối hôm đó, tôi lén vào phòng con, ngắm Nam đang ngủ say. Tim tôi rối bời. Không ngủ được, tôi lên Facebook – thứ tôi đã cố tránh suốt mấy năm – để tìm tên “Thu Nguyễn”.

Và cô ấy vẫn thế. Vẫn giữ avatar hoa bồ công anh, vẫn không đăng gì quá cá nhân. Nhưng có một tấm ảnh cô đứng cạnh cậu bé Phúc, hai mẹ con nắm tay nhau đi dạo bên bờ hồ. Dưới ánh nắng, nét mặt thằng bé sáng bừng – không khác gì tôi hồi nhỏ.

Tôi không thể chịu được nữa. Sáng hôm sau, sau khi đưa Nam đi học, tôi tìm đến nơi làm việc cũ của Thu. Họ nói cô đã chuyển công tác, giờ làm ở một thư viện gần nhà.

Tôi đến. Thu đang sắp xếp sách. Vẫn dáng người nhỏ nhắn ấy, vẫn đôi mắt u buồn.

– Thu…

Cô quay lại, ánh mắt chạm vào tôi – sững lại một giây, rồi nhẹ nhàng gật đầu.

– Anh đến làm gì?

– Phúc là con anh… đúng không?

Thu nhìn tôi hồi lâu. Không một lời.

Tôi nói tiếp, giọng nghèn nghẹn:

– Anh cần biết. Hãy nói thật với anh.

Cô đặt chồng sách xuống bàn, mắt rưng rưng:

– Phải. Là con anh.

Tôi run rẩy ngồi phịch xuống ghế gần đó. Bao nhiêu cảm xúc dồn lên cùng lúc: đau đớn, ân hận, tức giận với chính mình.

– Tại sao… tại sao em không nói?

– Nói để làm gì? Khi anh đã chọn buông tay? Khi anh chọn nghe lời mẹ anh thay vì tin em?

Tôi im lặng.

– Em biết mình có thai sau ly hôn một tháng. Em định nói với anh. Nhưng rồi thấy tin anh cưới vợ mới, em không muốn phá vỡ cuộc sống của anh. Phúc không có cha cũng được – miễn là nó lớn lên trong tình yêu và sự bình yên.

Tôi không biết nước mắt mình đã rơi từ lúc nào.

– Anh xin lỗi.

– Lời xin lỗi bây giờ có còn nghĩa gì không?

Câu hỏi đó ám ảnh tôi nhiều tháng sau.

Từ ngày hôm đó, tôi thường tìm cách xuất hiện ở cổng trường vào giờ tan học. Phúc bắt đầu quen mặt tôi. Tôi mua đồ chơi, bánh kẹo cho nó. Mỗi lần nó cười, trái tim tôi vừa ấm vừa đau.

Một hôm, Phúc hỏi:

– Chú Khải, sao chú hay đến chơi với con vậy?

Tôi nghẹn giọng:

– Vì chú thích con. Con thông minh, đáng yêu. Nếu có cơ hội… chú ước mình là ba của con.

Phúc cười toe:

– Mẹ bảo, ba con là người tốt, nhưng giờ ba sống xa, nên con chỉ có mẹ.

Tối hôm đó, tôi lại đến tìm Thu.

– Anh muốn được làm cha của Phúc. Thực sự.

– Để rồi vợ anh biết? Mẹ anh biết? Anh nghĩ họ chấp nhận?

Tôi im lặng. Tôi đã nghĩ đến điều đó hàng trăm lần.

Cuối cùng, Thu nhìn tôi, nhẹ nhàng:

– Con anh không cần anh để tồn tại. Nhưng nếu anh thật lòng muốn làm cha nó, hãy chứng minh điều đó. Không bằng lời, mà bằng hành động. Còn em… em không cần gì nữa. Em đã quen sống một mình rồi.

Từ đó, tôi bắt đầu một hành trình chuộc lỗi.

Tôi thú thật với Ly – vợ hiện tại. Đau đớn là điều không tránh khỏi. Ly giận dữ, đòi ly hôn, nhưng rồi chấp nhận cho tôi thăm Phúc, với điều kiện: tôi không được bỏ rơi Nam – con trai chung của hai đứa.

Tôi nói chuyện với mẹ – một cuộc chiến gay gắt, nhưng lần đầu tiên trong đời, tôi đứng lên chống lại bà, bảo vệ điều mình cho là đúng.

Tôi bắt đầu dành thời gian cho cả hai đứa trẻ. Nam và Phúc dần thân nhau. Chúng không biết sự thật, nhưng giữa chúng có một mối liên kết tự nhiên. Một lần, tôi đưa cả hai đi sở thú. Khi hai đứa ngồi cạnh nhau cười vang, tôi biết – dù có ra sao, tôi cũng sẽ không bao giờ rời bỏ chúng nữa.

Thu vẫn giữ khoảng cách. Nhưng cô dịu lại khi thấy tôi không còn là gã đàn ông của ba năm trước. Tôi không đòi hỏi cô tha thứ, chỉ mong có thể đồng hành với con.

Và một ngày, khi tôi đón Phúc ở trường, thằng bé chạy lại ôm tôi, hồn nhiên gọi:

– Ba!

Tôi ôm chặt lấy nó, nước mắt trào ra.

Cuối cùng, tôi hiểu – không phải hôn nhân, không phải danh phận, mà là trách nhiệm, tình yêu và sự kiên trì mới định nghĩa một người cha.