Nó cãi:
“Mẹ chỉ nhìn bề ngoài, con nhìn thấy cả tương lai ở cô ấy!”
Tôi tức. Tôi thử thách thẳng:
“Muốn lấy thì tự đi dạm ngõ, mẹ chỉ mang đúng 1 triệu lễ đen, xem người ta có khinh không!”
Con tôi gật đầu ngay. Tôi càng bực. Càng muốn cho nhà gái “sáng mắt” vì dám “đào tạo con dâu tương lai” kiểu bùn đất trâu bò.
Ngày dạm ngõ
Tôi đi từ Hà Nội lên Điện Biên, bụng đầy mỉa mai. 
Hình dung sẵn cảnh: căn nhà lợp fibro xi măng, mấy con gà bới trước sân, mẹ cô gái răng nhuộm đen móm mém…
Nhưng đời không đơn giản vậy.
Bước đến cổng – tôi CHẾT LẶNG!
Trước mặt tôi là… một trang trại rộng hàng chục hecta!
Xe bán tải chở cỏ đi ngang. Cổng điện mở tự động.
Hai bên đường lát đá, trồng đầy hoa. Có cả nhà điều hành 2 tầng, lợp ngói đỏ tươi, hiện đại không khác gì villa.
Tôi hoảng, quay sang hỏi nhỏ con:
“Đây… là nhà nó á?”
Nó chỉ cười:
“Vâng. Trang trại nuôi bò xuất khẩu sữa lớn nhất vùng Tây Bắc đấy mẹ ạ. Do chính cô ấy xây dựng.”
Tôi bước vào phòng khách, vẫn cố ngẩng cao đầu. Mẹ cô gái ra đón – không móm mém như tôi nghĩ, mà là giảng viên đại học về hưu, nói tiếng Pháp, pha trà kiểu người Hà Nội xưa.
Tôi định đặt phong bì “lễ đen 1 triệu” xuống thì bố cô gái đẩy nhẹ lại:
“Bác giữ lấy đi. Nhà tôi không cần tiền, chỉ cần gia đình thật lòng và tôn trọng con bé.”
Cả họ nhà gái ngồi nhìn tôi im phăng phắc.
Lúc ấy tôi mới hiểu:
Tôi không phải đang “ban phát vinh dự” cho họ… mà đang cầu hôn người giỏi hơn con tôi gấp bội.
Sau hôm đó, tôi xin phép được gặp riêng cô gái, gửi lại sính lễ đúng nghĩa, và xin lỗi vì đã coi thường cô – và cả một thế hệ biết vươn lên từ đôi tay đầy bùn đất.
Và con trai tôi đã đúng:
“Không phải cứ phố cổ mới là nền tảng, và không phải cứ chăn bò là không biết làm chủ cuộc đời.”
…..
Từ hôm ấy, tôi thay đổi hẳn cách nhìn.
Không còn cái thói quen soi lý lịch, đo đếm tấm bằng hay xét nét giọng nói. Tôi học cách nhìn vào nghị lực, vào khát vọng, vào cách người ta sống và đối đãi với người khác.
Đám cưới tổ chức giản dị giữa núi rừng Điện Biên mà ấm áp như một ngày hội. Tôi đã đứng dậy nâng ly, tự tay rót trà cho bố mẹ cô dâu, lòng nhẹ tênh như bỏ được một gánh định kiến cũ kỹ kéo dài suốt mấy chục năm.
Giờ đây, tôi không còn gọi cô ấy là “con bé chăn bò” nữa. Tôi gọi là “con dâu tôi” – với tất cả sự tự hào.
Và tôi kể câu chuyện này cho mỗi người bạn từng chép miệng “con trai lấy vợ quê là thiệt”. Tôi kể để họ hiểu rằng:
Đừng bao giờ đánh giá ai qua xuất thân hay dáng vẻ ban đầu.
Vì có những người sinh ra giữa bùn đất, nhưng trong mắt họ là cả bầu trời, và trong tim họ là một sức sống mà cả đời ta chưa chắc đã có được.
Lời nhắc cuối cùng:
Là cha mẹ, hãy để con được yêu bằng trái tim, chứ không phải bằng khuôn mẫu của người lớn. Vì đôi khi, chúng thấy được những điều mà chúng ta đã bỏ quên từ lâu:
Niềm tin. Khả năng. Và cả một tương lai đang chờ phía trước.
