Theo báo VOV, trong thời gian gần đây, cùng với việc tăng cường quản lý thuế từ tài khoản cá nhân, nhiều người bày tỏ lo ngại rằng bất kỳ khoản tiền nào chuyển vào tài khoản ngân hàng cũng có thể bị xem là thu nhập và bị đánh thuế. Nỗi lo càng gia tăng khi xuất hiện những trường hợp bị “truy thu oan” do hiểu sai quy định.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia pháp lý và tài chính, thực tế pháp luật hiện hành có những quy định rất rõ ràng, không phải cứ nhận tiền chuyển khoản là phải đóng thuế. Cụ thể, có ít nhất 9 trường hợp phổ biến mà người dân được miễn thuế hoàn toàn khi nhận tiền, nếu hiểu đúng và giao dịch minh bạch, người dân cần nắm rõ thông tin để tránh rơi vào tình trạng hoang mang, lo lắng.

Có 9 trường hợp tài khoản nhận tiền nhưng không phát sinh nghĩa vụ thuế

1. Vay mượn giữa người thân, bạn bè – không phải thu nhập chịu thuế

Các khoản tiền cá nhân nhận được từ người thân, bạn bè để phục vụ mục đích vay mượn, hỗ trợ, giúp đỡ đều được pháp luật xác định là quan hệ dân sự, không phát sinh thu nhập nên không thuộc diện chịu thuế. Tuy nhiên, để tránh hiểu nhầm, người chuyển tiền nên ghi rõ nội dung như: “vay tiền”, “giúp tạm”, “chuyển khoản mượn tiền”.

2. Nhận tiền để đáo hạn khoản vay ngân hàng

Người vay ngân hàng đến kỳ đáo hạn thường nhờ người thân chuyển tiền hộ để tất toán trước khi vay lại. Khoản tiền chuyển vào tài khoản nhằm mục đích kỹ thuật này không tạo ra thu nhập cá nhân nên không bị đánh thuế.

3. Kiều hối – tiền gửi từ người thân ở nước ngoài

Tiền thân nhân gửi từ nước ngoài về, hay còn gọi là kiều hối, được pháp luật Việt Nam miễn thuế nhằm khuyến khích nguồn ngoại tệ. Khoản tiền này không được xem là thu nhập chịu thuế cá nhân nếu gửi qua các kênh chính thức như ngân hàng, công ty chuyển tiền hợp pháp.

4. Các hoạt động thu hộ, chi hộ

Những cá nhân làm nghề shipper, thu hộ tiền hàng (COD), hoặc nhận tiền rồi chi lại theo ủy quyền (ví dụ như nhân viên cây xăng thu tiền hộ công ty) không phải kê khai thu nhập cá nhân. Lý do là các khoản này không mang tính thu nhập thật sự mà chỉ là trung gian giao dịch.

5. Nhận – chuyển tiền hộ mà không thu phí

Khi bạn chuyển tiền giúp người khác và không thu bất kỳ khoản phí nào, số tiền nhận vào tài khoản sẽ không bị tính thuế. Tuy nhiên, nếu có thu phí thì phần phí dịch vụ có thể bị đánh thuế thu nhập từ dịch vụ (~5%–7%).

6. Nhận tiền bán nhà, đất – đã hoàn thành nghĩa vụ thuế

Nếu cá nhân bán bất động sản và đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế trước đó (thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ…), số tiền chuyển khoản thanh toán sau này không bị đánh thuế lại. Tuy nhiên, nếu phát hiện việc khai giá thấp để trốn thuế, cơ quan thuế có quyền truy thu phần chênh lệch.

7. Tiền lương đã khấu trừ thuế – chuyển cho người thân

Tiền lương sau thuế mà cá nhân chuyển cho vợ, chồng hoặc người thân khác không được xem là thu nhập mới. Vì vậy, người nhận sẽ không bị tính thuế lại. Điều quan trọng là phải chứng minh nguồn tiền là tiền lương đã qua khấu trừ theo quy định.

8. Lương từ nước ngoài – đã đóng thuế sở tại

Người lao động Việt Nam đang làm việc tại nước ngoài nếu đã nộp thuế tại quốc gia sở tại, khi chuyển tiền về nước sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân. Điều kiện là phải có chứng từ chứng minh thuế đã đóng, chuyển qua ngân hàng chính thống.

9. Lãi cho vay cá nhân nhỏ lẻ – không bị đánh thuế

Khi cá nhân cho người khác vay tiền theo hình thức dân sự (họ, hụi, bạn bè, người thân…) mà không có lãi hoặc lãi nhỏ, không thường xuyên thì không bị coi là kinh doanh nên không phải đóng thuế. Tuy nhiên, nếu cho doanh nghiệp, tổ chức vay và nhận lãi định kỳ, người cho vay có thể phải nộp thuế 5% trên phần lãi.

Việc nhận tiền chuyển khoản hiện nay không còn là hoạt động riêng tư thuần túy, mà có thể trở thành căn cứ để cơ quan thuế rà soát nghĩa vụ tài chính của cá nhân. Dù vậy, không phải khoản tiền nào vào tài khoản cũng bị đánh thuế. Hiểu rõ 9 trường hợp miễn thuế sẽ giúp người dân, người kinh doanh tự do và cả người lao động ở nước ngoài chủ động hơn trong giao dịch tài chính.

Điều quan trọng là cần minh bạch: ghi rõ nội dung chuyển khoản, lưu giữ giấy tờ liên quan (nếu có), và tư vấn thêm từ kế toán hoặc luật sư trong các giao dịch có giá trị lớn hoặc mang tính lặp lại. Đừng để những khoản “tiền sạch” vô tình trở thành rắc rối chỉ vì thiếu hiểu biết hoặc sơ suất trong cách ghi chú và quản lý dòng tiền.

5 khoản tiền chuyển vào tài khoản cá nhân phải chịu thuế

Thời gian gần đây, nhiều người dân bày tỏ lo ngại khi cho rằng mọi khoản tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân đều có thể bị cơ quan thuế kiểm tra và tính thuế thu nhập cá nhân. Một số ý kiến trên mạng xã hội thậm chí cho rằng “cứ có tiền chuyển vào tài khoản là sẽ bị truy thu thuế”.

Tuy nhiên, cơ quan thuế xác định nghĩa vụ nộp thuế dựa trên bản chất của giao dịch, tức là khoản tiền đó có phải là thu nhập chịu thuế hay không, chứ không đơn thuần dựa trên số tiền ra vào tài khoản. Theo đó, không phải mọi khoản tiền chuyển vào tài khoản đều bị đánh thuế, nhưng để tránh các rủi ro pháp lý và truy thu thuế ngoài ý muốn, người dân cần đặc biệt lưu ý, có 5 khoản tiền khi chuyển vào tài khoản cá nhân phải chịu thuế thu nhập cá nhân:

1. Tiền lương, tiền công và các khoản thu nhập tương tự

Đây là loại thu nhập chịu thuế phổ biến nhất. Khi bạn nhận lương, thưởng, phụ cấp và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công từ người sử dụng lao động (công ty, tổ chức), khoản tiền này sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Doanh nghiệp có trách nhiệm khấu trừ thuế trước khi chi trả cho người lao động. Tuy nhiên, nếu bạn có thu nhập từ hai nơi trở lên, bạn phải tự quyết toán thuế với cơ quan thuế vào cuối năm. Mọi khoản tiền lương nhận qua tài khoản đều được ghi nhận và là cơ sở để cơ quan thuế đối chiếu.

2. Thu nhập từ hoạt động kinh doanh

Nếu bạn sử dụng tài khoản cá nhân để nhận tiền từ hoạt động kinh doanh, bán hàng online, cung cấp dịch vụ (ví dụ: thiết kế, tư vấn, viết lách…), thì khoản thu nhập này phải chịu thuế. Cụ thể, bạn sẽ phải nộp thuế TNCN và thuế giá trị gia tăng nếu doanh thu từ hoạt động kinh doanh trên 100 triệu đồng/năm. Cơ quan thuế có thể giám sát các tài khoản có giao dịch lớn, thường xuyên để xác định hoạt động kinh doanh và yêu cầu kê khai, nộp thuế đầy đủ.

3. Thu nhập từ việc cung cấp dịch vụ, phí hoa hồng

Các khoản phí dịch vụ như phí môi giới, phí hoa hồng, hay phí từ các dịch vụ chuyển/rút tiền hộ đều là thu nhập chịu thuế. Mặc dù phần tiền gốc trong giao dịch “rút tiền hộ” không bị tính thuế, nhưng phần phí dịch vụ mà bạn nhận được sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân.

4. Thu nhập từ lãi cho vay

Nếu một cá nhân cho một tổ chức hoặc công ty vay tiền và nhận lãi, khoản tiền lãi đó sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân với mức thuế suất 5%. Khoản thuế này sẽ do bên đi vay (công ty) khấu trừ trước khi trả lãi cho bạn. Ngược lại, tiền lãi phát sinh từ việc cho vay giữa các cá nhân với nhau hiện không thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân.

5. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản (trường hợp kê khai gian lận)

Về nguyên tắc, khi bán nhà, đất, người bán đã phải nộp thuế thu nhập cá nhân 2% trên giá chuyển nhượng tại thời điểm công chứng hợp đồng. Nếu số tiền thực nhận qua tài khoản khớp với giá đã khai báo, khoản tiền này sẽ không bị tính thuế nữa.

Tuy nhiên, rủi ro lớn phát sinh khi người bán và người mua cố tình khai giá trên hợp đồng thấp hơn nhiều so với giá trị giao dịch thực tế để trốn thuế. Nếu cơ quan thuế phát hiện ra sự chênh lệch này thông qua dòng tiền trên tài khoản ngân hàng, họ có quyền ấn định lại giá bán và truy thu phần thuế thu nhập cá nhân còn thiếu cùng với các khoản tiền phạt chậm nộp.